مستضعفان بنی اسرائیل (قرآن)قرآن کریم می فرماید، بنىاسرائيل در دوران فرعون، مردمى مستضعف و تحت ستم بودند. ۱ - بنىاسرائيل در دوران فرعونقرآن کریم می فرماید، بنىاسرائيل در دوران فرعون، مردمى مستضعف و تحت ستم بودند: « إنّ فرعون علا فى الأرض وجعل أهلها شيعا يستضعف طـائِفة مّنهم يذبّح أبناءهم ويستحى نساءهم إنّه كان من المفسدين» فرعون برتريجوئي در زمين كرد و اهل آنرا به گروههاي مختلفي تقسيم نمود، گروهي را به ضعف و ناتواني ميكشاند، پسران آنها را سرمي بريد و زنان آنها را (براي كنيزي) زنده نگه ميداشت، او مسلما از مفسدان بود. ۲ - رهايى از سلطهخداوند می فرماید، تعلّق اراده الهى بر رهايى مستضعفان بنىاسرائيل از سلطه فرعونيان بوده است: «إنّ فرعون علا فى الأرض وجعل أهلها شيعا يستضعف طـائِفة مّنهم يذبّح أبناءهم ويستحى نساءهم إنّه كان من المفسدين • ونريد أن نّمنّ على الّذين استضعفوا فى الأرض ونجعلهم أئِمّة ونجعلهم الورثين • ونمكّن لهم فى الأرض ونرى فرعون وهـمـن وجنودهما منهم مّا كانوا يحذرون» فرعون برتريجوئي در زمين كرد و اهل آنرا به گروههاي مختلفي تقسيم نمود، گروهي را به ضعف و ناتواني ميكشاند، پسران آنها را سرمي بريد و زنان آنها را (براي كنيزي) زنده نگه ميداشت، او مسلما از مفسدان بود•اراده ما بر اين قرار گرفته است كه به مستضعفين نعمت بخشيم، و آنها را پيشوايان و وارثين روي زمين قرار دهيم!•حكومتشان را پابرجا سازيم و به فرعون و هامان و لشكريان آنها آنچه را بيم داشتند از اين گروه نشان دهيم. ۳ - امتنان الهىخداوند در قرآنش می فرماید، قرار دادن مستضعفان بنیاسرائیل در مسند امامت و وراثت زمين، نمادى از امتنان الهى بر آنان می باشد: «وأورثنا القوم الّذين كانوا يستضعفون مشـرق الأرض ومغـربها الّتى بـركنا فيها وتمّت كلمت ربّك الحسنى على بنى إسرئيل بما صبروا ودمّرنا ما كان يصنع فرعون وقومه وما كانوا يعرشون»و مشرقها و مغربهاي پربركت زمين را به آن قوم تضعيف شده (زير زنجير ظلم و ستم) واگذار كرديم و وعده نيك پروردگارت بر بنی اسرائیل ، بخاطر صبر و استقامتي كه نشان دادند، تحقق يافت و آنچه فرعونيان از كاخهاي مجلل ميساختند، و آنچه از باغات داربستدار فراهم ساخته بودند درهم كوبيديم! . «ونريد أن نّمنّ على الّذين استضعفوا فى الأرض ونجعلهم أئِمّة ونجعلهم الورثين • ونمكّن لهم فى الأرض ونرى فرعون وهـمـن وجنودهما منهم مّا كانوا يحذرون»اراده ما بر اين قرار گرفته است كه به مستضعفين نعمت بخشيم، و آنها را پیشوایان و وارثين روي زمين قرار دهيم!•حكومتشان را پابرجا سازيم و به فرعون و هامان و لشكريان آنها آنچه را بيم داشتند از اين گروه نشان دهيم. ۳.۱ - بیان قانون کلی(در این آیه اراده خداوند)به صورت یک قانون کلى و در شکل فعل مضارع و مستمر بیان شده است ، تا تصور نشود اختصاص به مستضعفان بنی اسرائیل و حکومت فرعونیان داشته ، مى گوید: ما مى خواهیم چنین کنیم ... یعنى فرعون مى خواست بنى اسرائیل را تار و مار کند و قدرت و شوکتشان را درهم بشکند، اما ما مى خواستیم آنها قوى و پیروز شوند. او مى خواست حکومت تا ابد در دست مستکبران باشد اما ما اراده کرده بودیم که حکومت را به مستضعفان بسپاریم ! و سرانجام چنین شد. ضمنا تعبیر به « منت »چنانکه قبلا هم گفته ایم به معنى بخشیدن مواهب و نعمتها است ، و این با منت زبانى که بازگو کردن نعمت به قصد تحقیر طرف است و مسلما کار مذمومى است ، فرق بسیار دارد. ۴ - اراده و مشیت الهیدر این دو آیه خداوند پرده از روى اراده و مشیت خود در مورد مستضعفان برداشته و پنج امر را در این زمینه بیان مى کند که با هم پیوند و ارتباط نزدیک دارند. نخست اینکه ما مى خواهیم آنها را مشمول نعمتهاى خود کنیم (و نرید ان نمن ...اراده ما بر این قرار گرفته است که به مستضعفین نعمت بخشیم). دیگر اینکه ما مى خواهیم آنها را پیشوایان نمائیم (نجعلهم ائمة... و آنها را پیشوایان ...). سوم اینکه ما مى خواهیم آنها را وارثان حکومت جباران قرار دهیم (و نجعلهم الوارثین...وارثین روى زمین قرار دهیم ). چهارم اینکه ما حکومت قوی و پا بر جا به آنها مى دهیم (و نمکن لهم فى الارض... حکومتشان را پابرجا سازیم ). و بالاخره پنجم اینکه آنچه را دشمنانشان از آن بیم داشتند و تمام نیروهاى خود را بر ضد آن بسیج کرده بودند به آنها نشان دهیم (و نرى فرعون و هامان و جنودهما منهم ما کانوا یحذرون . و به فرعون و هامان و لشکریان آنها آنچه را بیم داشتند از این گروه نشان دهیم ). ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۳۷، برگرفته از مقاله «مستضعفان بنی اسرائیل». |